Bron: Haarlemmermeer, schets van historie en ontwikkeling -
’Gemeente Haarlemmermeer - Sociografisch Bureau De Meerlanden’

Abbenes.

Historie.
Abbenes behoorde vóór de drooglegging van het Haarlemmermeer, tezamen met Beinsdorpen ’t Oude Vennep tot één van de drie in het grote meer gelegen eilanden. Ramaer vermeldt dat het bestond "uit een vrij brede strook van west naar oost, en uit een smallere, doch langere strook van noord naar zuid".

Volgens dezelfde schrijver is Abbenes nimmer anders geweest dan een gering eiland waarop wellicht één of twee woningen stonden. Volgens hem is er ook geen grond voor de bewering van Boekel - de eerste onderwijzer van Abbenes - als zou hier eeuwen geleden een monnikenklooster hebben gestaan. Wel is Ramaer het met Boekel eens dat de laatste lettergreep van de plaatsnaam Abbe-nes "het nes van de abt" betekent, het behoorde aan de abdij Leeuwenhorst onder Noordwijkerhout. Het "nes" is hier te verstaan als het natte drassige land.

In het midden het eiland Abbenes volgens Bolstra in 1740

In Boekel’s "Geschiedenis van de Haarlemmermeer" van 1868 vinden we een beschrijving van de situatie en de ontwikkeling van Abbenes in de eerste jaren na de drooglegging. Hij vertelt o.a.:
"Waar vroeger alles woest en ledig was en de stilte des doods heerschte ziet ge thans (als een levend geworden volksgedicht) ter zijde van de school de achter elkaar volgende rijen, of hier en daar verspreide, welge-timmerde, tot een deel zelfs sierlijke steenen en houten arbeiders-woningen van de 25 huisgezinnen die bij Dr. Heye (Red: de arts en bekende volksdichter Dr. Jan Pieter Heye, die, door zijn huwelijk met de dochter van de Amsterdamse grootgrondbezitter ds. J J. van Voorst, rond Abbenes 306 ha. landerijen bezat) in dagloon werken of door kleine winkelnering zich en de overige bevolking gerieven. Verder op Abbenes is een veenderij in vollen gang en verdient menig arbeider ruimschoots zijn dagelijks brood door het verwerken der onschatbare brandstof tot turf.. .".

Vijf jaar later in 1873 vermeldt dezelfde schrijver over de snelle ontwikkeling van het dorp:
"Abbenes zelf neemt als met den dag in tal van woningen, neringen en bedrijven toe. Terwijl het oude dorpje (om het zo te noemen) uit drie rijen deels steenen, deels houten woningen en keten bestaat, zijn de nieuwe huizen regelmatig en netjes langs de hoofdvaart en den weg naar Huigsloot, van steen gebouwd. In ’t fraaiste woont de onlangs aangestelde Geneesheer (ook een vroedvrouw is sedert enige maanden aangesteld). Weldra zal er bovendien een gezonde apteek verrijzen en een bakker zich vestigen..."

In 1887 geeft Boekel - die behalve als onderwijzer inmiddels ook als lokaal geschiedschrijver een naam had verworven - een beeld van de dan ter plaatse gerealiseerde voorzieningen:
"Behoeftig als de nieuwe gemeente was, werd ook te Abbenes van ’s Rijkswege voorzien in de behoefte aan Lager Onderwijs, door de stichting van eene openbare school, in 1860. Daarna, in 1868, verhief zich een eenvoudig kerkje, waarvan de kosten grootendeels door de openbare liefdadigheid gedragen werden. Eene pastorie volgde. Door de oprichting eener leesbibliotheek voor kinderen en volwassenen en de vestiging eener schoolspaarbank, werd op andere wijze in de behoeften der bevolking voorzien. Achttien jaren achtereen wijdde de vrouw van den Hoofdonderwijzer zich aan het onderwijs der meisjes in de noodzakelijkste vrouwelijke handwerken: naaien, stoppen, breien, verstellen en merken".

Nederlands Hervormde Kerk en School in 1911

Door een vrij sterke sociale controle en de betrekkelijk geringe stedelijke invloed heeft de samenleving te Abbenes, volgens Van Paassen c.s., lange tijd een sterk gesloten karakter behouden. Hierdoor is de landbouw zeer lang de belangrijkste bron van bestaan gebleven. Nog zelfs in 1947 was ruim 90% van de bevolking ter plaatse direct of indirect van de landbouw afhankelijk.

Eerst in de 60er jaren is het isolement, onder meer door de betere verbindingen en de ontwikkeling van enige plaatselijke bedrijvigheid, geleidelijk afgenomen.

Het huidige Abbenes (1975 dus!).
Abbenes is gesitueerd aan een driesprong van wegen; de van noord naar zuid door Haarlemmermeer lopende Hoofdvaart scheidt de bebouwing in een westelijk en oostelijk dorpsdeel. Rond de oude, smalle brug over de Hoofdvaart bevinden zich enkele belangrijke voorzieningen, zoals de kerk, enkele winkels, de bank en een dependance van het groene kruis. De nieuwe basis- en kleuterschool zijn gelegen nabij "De Tonnekamp", de nieuwe wijk waar in het begin van de 70er jaren circa 140 woningen gerealiseerd werden. Het dorpshuis - de daartoe omgebouwde voormalige protestants-christelijke basisschool - vindt men onmiddellijk bij binnenkomst van het dorp vanuit het noorden.

Zoals eerder vermeld heeft Abbenes zeer lang de kenmerken gehad van een agrarisch dorp. Het bezat een - kerkelijk gezien tamelijk orthodoxe, overwegend nederlands-hervormde - bevolking met een destijds nogweinig ontwikkeld verenigingsleven.

Eerst na 1960 hebben zich ter plaatse belangrijke veranderingen voltrokken. Zo groeide de bevolking van 480 inwoners in 1959 tot 1.377 inwoners begin 1974. Een belangrijk deel van deze "nieuwe" dorpelingen werd gehuisvest in genoemde aan de oostzijde van de Hoofdvaart gelegen nieuwe wijk.

Deze bevolkingstoename heeft uiteraard ook zijn invloed doen gelden op de structuur van de beroepsbevolking. Was in 1959 nog de helft van de beroepsbevolking van Abbenes werkzaam in de land- en tuinbouw, in 1973 bedroeg dit percentage nauwelijks 20. Daarentegen steeg het percentage van de beroepsbevolking, werkzaam in de dienstverlenende en de industriële sector aanzienlijk tot resp. 43% en 37% in 1973. In Abbenes zelf treft men, behalve in de land-en tuinbouw, voornamelijk werkgelegenheid aan in de bouwnijverheid; een belangrijk en autochtoon, d.w.z. uit eigen dorp afkomstig bedrijf is het aannemersbedrijf van Roos BV., dat in de loop der jaren is uitgegroeid tot een onderneming met meer dan 100 werknemers.

In de kerkelijke verhoudingen ter plaatse hebben zich na 1960 nogal verschuivingen voorgedaan. Hoewel de nederlands-hervormden in Abbenes nog steeds de grootste groep vormen, nam het aandeel vanaf 1958 af van 59% tot 38% in 1972. In dezelfde periode steeg het percentage buitenkerkelijken van 3,5 tot ruim 16,6

Het verenigingsleven in Abbenes heeft zich de afgelopen 15 jaar sterk ontwikkeld. Behalve een sportvereniging omvat het thans o.m. een volleybalclub, een balletschool, een milieugroep, een drumband en een zangkoor. Veel van deze activiteiten vinden plaats in het in april 1974 in gebruikgenomen dorpshuis.