5.8 FORTWEG - Huizen RK Woningbouwvereniging

St Anthonius van Padua

De Fortweg is al lang de oude Fortweg niet meer, met mensen die daar soms tientallen jaren wonen en elkaar kennen van haver tot gort. Het stuk haaks op de Hoofdvaart werd in 1959 doorgetrokken naar het westen en kreeg de fraaie naam Ter Veenlaan. Een belangrijk deel van de oude Sint Antonius-huizen werd gesloopt. De resterende oude huisjes, al dan niet gerenoveerd, ademen nog de sfeer van vroeger dagen.

Het verhaal van een nieuw stuk Fortweg begint in februari 1919, toen de gemeente voorstelde een strook grond te kopen van twaalf meter breed en 190 meter lang met als bestemming woningbouw. De Fortweg zou dan lopen van de kavel-sloot naast nummer 31 tot aan de Hoofdweg-westzijde. Grondprijs: één gulden per vierkante meter. Eigenaar Arie Buurman moest dan wel de grond ophogen tot kruinhoogte van aangrenzende delen van Fortweg en Hoofdweg. Buurman moest ook over de volle breedte van de aan te leggen weg tussen Hoofdweg en het oude stuk Fortweg een dam maken in de kavelsloot. Toen waren er nog wat andere technische details, maar in augustus 1920 lag het nieuwe stukje weg er, weliswaar niet bestraat, maar toch. En er kwamen meteen jonge bomen aan weerskanten. De rooms-katholieke woningbouwvereniging Sint Antonius van Padua koopt de grond voor 8.400 gulden van Arie Buurman voor de bouw van negentien woningen. Het bestuur bestond uit voorzitter H. Koning, later directeur van de Hoofddorpsche Courant, postbode A. Huijsmans als secretaris-penningmeester en verder P. Heilker, hoofd van de rooms-katholieke jongensschool, verzekeringsagent J. Rijke, timmerman W. van Niel, grondwerker J. Kauffman en A. Koolbergen, fietsenmaker en krantenbezorger. Han Groenewegen werd aangetrokken als architect en op vrijdag 8 april 1921 volgde de aanbesteding van tien A-woningen van twee onder één kap, drie B-woningen van drie onder één kap en zes C-woningen van twee onder één kap. Bestuurslid W. van Niel ging de C-woningen bouwen en medebestuurslid J.Kauffman deed het grondwerk. De gebroeders Ransdorp van de Lisserdijk bouwden de B- en C-woningen. (A, B en C geven de grootte aan - C duidt op de kleinste huizen.)

Op 29 september 1921 legde pastoor Soepnel de eerste steen. Het bouwen verliep vlot, want in juli 1921 waren er al vijf huizen bewoond. Pas in december 1927 werden de woningen aan de Fortweg aangesloten op het waterleidingnet.

De eerste steen werd gelegd rechts naast de voordeur van het middelste huis op de onderstaande foto uit 1986 van Ter Veenlaan 13-9 (voorheen Fortweg 32, 34 en 36)

Bewoners komen en gaan. Eerste bewoners van de even huisnummers waren vanaf nummer 28 Adrianus Koolbergen (28), Gerardus Calvelage (30), Lieuwe Stins (32), Daniël Veltman (34), Herman Koning (36), Leonardus Thuis (38) en Jacobus Kauffman op 40. Zij waren daar in de eerste helft van 1922 gaan wonen.

Frans Lauret woonde een tijd lang met zijn gezin op nummer 32. Hij was heel creatief met klei, waarvan hij de leukste beeldjes maakte. In oktober 1972 exposeerde hij in de bibliotheek van Hoofddorp. Ook schilderde hij veel. Met tien andere schilders had hij elk jaar een expositie in het dorpshuis van Zwanenburg. ledere schilder mocht komen met vier schilderijen of tekeningen. Olieverf was voor Frans favoriet, want dat werkte zo lekker weg. Zo had hij honderden schilderijen gemaakt. Na zijn pensioen volgde hij een cursus bij de gemeentelijke vrije expressie-school. Van één van de slaapkamers maakte hij een atelier.

Nog een paar gezinnen die er in de jaren veertig ook al woonden waren de families Van Poecke op nummer 30, Tesselaar op 34, Koeckhoven 36 en Huijsmans op 38. 

De familie Koeckhoven in 1949 met v.l.n.r. Ria, Jo, Cor (auteur van dit boek), Theo, vader, Jan, Grad en moeder

Eén van de vele buurtbewoners die er jaren gewoond hebben, was Jacob Kauffman op nummer 40, die in de beginjaren een kleine boerderij achter zijn huis had met een paar koeien, varkens, kippen en konijnen. Als Kauffman met een varken naar de slager ging of naar de beer, voerde hij het dier mee aan een touw van wel tien meter. De familie Kauffman had een hond die Tommie heette. Deze hond liep nogal eens naar de overkant van de straat waar de familie Kooreman woonde. Zij vonden het leuk om met een paar buurtkinderen de hond aan te kleden. Dat gebeurde zo’n drie keer op een dag en daar hadden ze de grootste pret mee. Kauffman vond het toen wel mooi genoeg en gaf ze een mandje met de woorden: het is misschien makkelijker jullie goed hier maar gelijk in te doen.
Ook de andere hardwerkende buurtbewoners hadden hun kleinvee en hun moestuin als welkome aanvulling op hun meestal lage inkomen.

Ter Veenlaan 5-7 (voorheen Fortweg 40-38)

Op het stuk braak land van de doopsgezinde kerk naast Fortweg 40 werd op 22 oktober 1973 de eerste paal geslagen voor het blok Ter Veenlaan 1 en 3. Deze dag was onvergetelijk voor mevrouw Van Rooijen-Van Hamelsveld wegens de geboorte van een kleinkind. Het blok werd in september 1974 opgeleverd.

Op de oneven nummers aan de overkant kwamen vanaf nummer 33 als eerste bewoners Bernardus van Hamelsveld (33, waarover meer in een volgend hoofdstuk), Nicolaas Stokman (35, waarover ook meer in een volgend hoofdstuk), Cornelis Otten (37), Bernardus van Tol (39), Johannes Calvelage (41) en Teunis Boll op 43. Zij betrokken hun nieuw huis in mei, juni en juli 1921.

De nummers 33 tot en met 43 waren C-woningen. Twee van deze blokken zijn in 1994 gerenoveerd. Het blok 41-43 werd al in 1980 gesloopt om de kruising met de Ter Veenlaan overzichtelijker te maken.

Nummer 41 werd sinds 1930 bewoond door Anthonius Huiskens die getrouwd was met Catharina (Trijn) Stroomer. Ze waren kinderloos en adopteerden in 1942 Annie als baby. Gastvrij namen zij ook nichtje Marijtje Spreeuw in huis en in de oorlog gaven zij onderdak aan het joodse jongetje Hans Sigerius en andere onderduikers. Als vele anderen maakte Trijn in die jaren stroop uit suikerbietenpulp. In 1935 was hij een van de oprichters van de EHBO-vereniging Hoofddorp. In 1947 had hij een daadwerkelijk aandeel in de oprichting van de mobiele EHBO-colonne Haarlemmermeer, waarvan hij in 1951 commandant werd. In mei 1953 trad hij toe tot de medische eenheid van de Bescherming Burgerbevolking Hoofddorp. Ook in andere verenigingen was Toon heel actief. Toon verongelukte op 29 november 1954 met zijn bromfiets. De laatste zeven jaar werd nummer 41 bewoond door Kees Somers, oudste zoon van schoenmaker Lies.

V.l.n.r. achter Jannie, Wil en Annie van Hamelsveld met Marijtje Spreeuw. Voor Annie Schelvis en Hans Sigerius. Hans was een joodse onderduiker en Marijtje uitbesteed door een groot gezin. Samen woonden ze aan de Fortweg 41 bij de familie Huiskens

Op nummer 43 woonde de familie Van der Pol, die in 1955 weg moest voor de sloop van Kruislaan 21 en 23. Jan van der Pol had twee manchester pakken: het oude pak voor de werkdagen en het nieuwe voor de zondag. Ook had hij nog een bril met de dikte van mosterdglazen. Hij overleed in 1975. Zijn vrouw Helena Slinger bleef er nog een paar jaar wonen. In het fotoalbum ’Pol, vd Familiealbum’ vindt U zoekplaatjes uit de families Slinger en vd Poll. Mocht U me meer namen/gegevens kunnen geven, dan graag Uw commentaar bij de foto.

De eerste bewoners van de oneven nummers vanaf 45 (nu Ter Veenlaan)waren Jacobus van Sprundel (45), Johannes Schelvis (47), Johannes Bernardus Calvelage (49, een jaar later), Wilhelmus Willemsen (51), Cornelis Zeestraten-Van der Riet (53) en Johannes van den Bos (55). Zij gingen daar wonen in januari 1922.

 

Ter Veenlaan 10-12 (voorheen Fortweg 47-45) en 14

De familie Van Sprundel kwam in januari 1922 op nummer 45. Zoon Gerard woonde het langste in de straat en bleef er tot het slopen en renoveren begon. Eind 1993 vertrok het echtpaar Van Sprundel naar de Piet Hein-flat om plaats te maken voor Jan Tulen en zoon Maarten.  

De familie Van Sprundel op de paardenkar voor Fortweg 43. Met v.l.n.r. vader Jacobus, zoon Henk, schoonzoon Wim A. van der Kort en dochter Bep van Sprundel op akkerland waar nu C.J. Kievietshof is

Bas Nieuwdorp van nummer 47 hield honden. Als de bezetter in de oorlogsjaren op zoek was naar jongemannen om in Duitsland te werken, kroop Bas weg in zijn hondenhok dat behoorlijk ruim was. Omdat zijn honden een flink formaat hadden dorsten de Duitsers daar niet te zoeken. 

Annie Schelvis in 1940 met de onderduik-hondenhokken van Nieuwdorp achter Fortweg 49

Na Bas kwam de familie Van Veen op nummer 47. Kwajongens uit de jaren veertig hadden er kennelijk aardigheid in om belletje te trekken, als het ’s avonds vroeg donker was. Joost van Veen kreeg hier genoeg van en verschool zich soms achter de heg in afwachting van de jongens. Als hij geluk had en de jongen pech, kreeg de jeugdige onverlaat pardoes een emmer koud water over zich heen. En Joost maar lachen.

Ter Veenlaan 2-4 en 6-8 (voorheen Fortweg 55-53 en 51-49)

Ook Piet Schelvis van nummer 49 heeft zijn eigen verhaal in deze uitgave (zie 5.9.4).

In april 1938 verhuisde Henk Driesen van Kruislaan 10 naar Fortweg 53. Hij was vertegenwoordiger van de CTAV in Aalsmeer. In mei 1938 was hij verkoper van Cronolin, een product voor het bestrijden van insecten in koolzaad, kool en fruitbomen. Ook pluimveehouders konden bij hem terecht. Op 3 maart 1961 overleed Henk op de leeftijd van 56 jaar. Hij was toen 23 jaar secretaris geweest van de gymnastiekvereniging Hoofddorp; volgens dokter Nanninga de spil waarom alles draait.

Korte tijd had de straat een buurtvereniging, die Fortweg werd gedoopt. Ze werd op 29 oktober 1945 opgericht. Hoofddoel was het verbeteren van de contacten tussen de buren en het organiseren van feestavonden. Voor de kinderen was er een uitgaansdag naar Kraantje Lek of Valkenveen. Bas Nieuwdorp was voorzitter, Johannes Overbeek secretaris en Piet Schelvis penningmeester.
Toen werd het buurtleven opgevrolijkt door de wielerronde van Hoofddorp en wel vanaf 1958 tot een paar jaar geleden. HSC De Bataaf organiseerde in die jaren een ronde met als parcours Ter Veenlaan, Ramaerstraat, Raadhuislaan en Fortweg.

In juni 1994 werden de huizen Fortweg 28 en 30 gesloopt, evenals de nummers van 32 tot en met 40 (toen inmiddels Ter Veenlaan 5 tot en met 13 gedoopt). In 1995 verrees daar een flatgebouw. De families Robijn en Tulen konden aan de overkant van de straat een huis kopen en wel de nummers 10 en 12. De bewoners van 2 tot en met 8 kochten eveneens het huis dat zij huurden. De nummers 33 tot en met 39 werden volledig gerenoveerd en bleven huurhuizen. Toen alles gesloopt of opgeknapt was, heeft de straat een nieuw gezicht gekregen.